Werkstress? Neem de REGIE!

Dat we in Nederland al jaren ‘De week van de werkstress’ (16-20 november 2020) ‘vieren’ bewijst enerzijds dat werkstress een serieus probleem is en anderzijds dat we min of meer geaccepteerd hebben dat het iets is wat bij ons werkende leven hoort. Maar wat als we structureel iets kunnen ondernemen tegen werkstress? En beter nog: wat als je als medewerker in bedrijf of organisatie daar zelf de regie in kunt nemen?

Rein Zuidema (Managing Director van Shared Ambition, dienstverlener in arbeidsgerelateerde psychologische zorg) is pleitbezorger van ‘eigen regie’: ‘Je kunt onder bijna alle omstandigheden zelf je stip op de horizon zetten.’

Oorzaak of aanleiding van werkstress?

Algemeen geaccepteerde oorzaken van werkstress zijn onder andere:

• Hoge werkdruk (door te veel of te moeilijk werk)
• Te makkelijk of niet passend werk
• Onduidelijkheid over je taken
• Een slechte relatie of een conflict met je leidinggevende of een collega
• Onzekerheid over de toekomst; heb ik straks nog werk

De (praktijk-)ervaring van Zuidema levert hem een ander inzicht op – de oorzaak van stress ligt ook bij de medewerker zelf:

‘Medewerkers hebben behoefte aan waardering, willen gezien en gehoord worden. Omdat het daaraan in hun beleving vaak ontbreekt, gaan ze extra hun best doen. Harder werken en nog betere kwaliteit leveren. Om een betere indruk te maken, aardig gevonden en gewaardeerd te worden. Dat zorgt voor werkstress, vooral als de verwachtte waardering uitblijft. ‘

Het ligt dus aan de medewerker zelf …?  

Zuidema: ‘Die conclusie is kort door de bocht. Ik kijk er liever anders naar: aan veel van de algemeen geaccepteerde oorzaken van werkstress zoals in de opsomming genoemd kun je als medewerker weinig doen. Maar je eigen situatie en gedrag, daar ben je zelf regisseur van.’

(Werk)-stress in tijden van Corona

Zuidema: ‘De Corona-situatie is logischerwijs voor iedereen een bron van zorg. Bij medewerkers loopt de werkstress soms hoog op. Ze moeten in de thuisomgeving hun werk organiseren, voelen zich veelal geïsoleerd van collega’s en maken zich – terecht of onterecht – zorgen over hun baan. Dat leidt tot triggers voor (werk)stress: onzekerheid, gebrek aan vooruitzicht en verstoring van perspectief (in werk). Gelukkig kun je hier iets tegen ondernemen.’

Regisseur van je (werk)stress

Wat kun je doen?  

Zuidema: Stel jezelf de vraag: waar geef ik aandacht aan/waar richt ik me op? Dat kunnen zaken zijn die je stress opleveren, maar ook dingen die je hoop geven, optimistisch stemmen en vertrouwen geven.’

Kun je een voorbeeld noemen? 

‘Het is op dit moment niet moeilijk om 24/7 geconfronteerd te worden met slecht nieuws. De media stort zich op de Corona-situatie en een bekend gegeven daarbij is ‘goed nieuws is geen nieuws’. Je kunt ervoor kiezen om op de hoogte te blijven van wat er speelt voor zover dit voor jou en je werk van belang is, maar je voor het overige te richten op positieve dingen.’

Dat klinkt eenvoudig … 

Zuidema: ‘ … maar dat is het niet altijd. Voor veel mensen is regie nemen niet gemakkelijk. Maar je kunt wel werken aan doorslaggevende kwaliteiten. Bijvoorbeeld door jezelf te trainen in mindfulness en veerkracht; dat helpt je om je aandacht te richten en bewuste keuzes te maken. En je kunt werken aan je veerkracht door je vertrouwen en optimisme versterken.’

Hoe pak je dat aan?  

Zuidema: ‘Er zijn allerlei mogelijkheden om zelfstandig, maar ook in groepsverband te werken aan deze vaardigheden. Er is coaching en training mogelijk, op dit moment vanzelfsprekend ook online.

Informeer hiernaar bij je werkgever. Wellicht blijkt dat er coaching of trainingen beschikbaar zijn via jouw verzekering. Eigen regie nemen betekent nl. niet dat je alles zelf hoeft uit te zoeken. Deel je vragen, zorgen en ideeën met je collega’s en werkgever: je zult ontdekken dat je niet alleen staat.’

Mijn werk in de toekomst

Veel medewerkers maken zich zorgen over hun baan. Of ze die wel kunnen behouden, welke veranderingen er op hen af komen, of ze thuis zullen moeten (of kunnen) blijven werken? Dat zijn toch heel terechte zorgen?  

Zuidema: ‘Of die zorgen terecht zijn of niet maakt niet zoveel uit. Het is vooral de onzekerheid die voor onrust en stress zorgt. Je kunt je laten leiden door onzekerheid over je werk, maar je kunt ook iets ondernemen. Sowieso is het verstandig om regie te nemen over je eigen loopbaan, ook als de toekomst zeker lijkt.’

Wat kun je doen? 

Zuidema: ‘In de eerste plaats werken aan je mentale weerbaarheid en ook je fysieke gezondheid. Dat zorgt ervoor dat je flexibel blijft en kunt inspelen op veranderingen. Denk zelf na over waar je van meerwaarde bent en blijft voor je werkgever. Neem initiatief om dit te delen met bijvoorbeeld je leidinggevende en probeer vanuit een positieve instelling bij te dragen aan de toekomst van het bedrijf/de organisatie.

De inzichten die je opdoet helpen je ook als je onverhoopt op zoek moet of wilt naar een nieuwe stap in je werkende leven.

En onthoud: je bent geen speelbal op de nu misschien hoge golven. Blijf je -ondanks de harde tegenwind die nu waait – richten op jouw eigen stip aan de horizon!’

Dit interview is ook gepubliceerd op de website van Zilveren Kruis.